Een Basisinkomen voor iedereen !?
Iedereen die economielessen volgt weet hoe vervelend het uitkeringsstelsel in Nederland in elkaar zit. Wanneer je werkloos bent krijg je WW, wanneer je langer werkloos bent kom je in de bijstand, als je oud wordt ben je een WAO-er, als je kinderen hebt krijg je kinderbijslag, enzovoorts.
Voor al die uitkeringen en voorzieningen moet je van alles bewijzen, formulieren invullen en precies in de juiste situatie zitten; en al die ambtenaren maar proberen alle regelingen in de juiste banen te leiden en te checken of iedereen wel diep genoeg in de penarie zit voor zijn uitkering. Een ontzettend ingewikkeld en arbeidsintensief gedoe, waar velen liever niet over na denken. Maar we moeten wel, want we moeten zorgen dat we geld binnen krijgen, omdat we zonder geld verloren zijn.
Een standaard basisinkomen voor iedereen, ongeacht of hij werkt of niet, zou een oplossing kunnen zijn voor deze narigheid. Maar zou dit werken? Of kost dit te veel geld, maken we het leven dan te gemakkelijk en zou iedereen de hele dag uit zijn neus gaan zitten vreten, in plaats van te gaan studeren en werken?
Is een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen een goed idee?
Bij het basisinkomen krijgt elke Nederlander van 18 jaar en ouder maandelijks een bedrag (gebaseerd op de minimale levensbehoeften in ons land) overgemaakt, zonder dat daar iets tegenover staat. Dit zou alle sociale voorzieningen vervangen, wordt op een aparte rekening gestort en zou alleen in Nederland besteed mogen worden.
Er zijn veel voorstanders van dit plan, maar en zijn ook mensen die er van overtuigd zijn dat het niet zal werken. Zij zeggen dat er een overgroot deel zijn dagen zal vullen met lanterfanten. Daar zit natuurlijk niemand op te wachten. Maar ik betwijfel of het in de realiteit zo zal uitpakken.
Er zijn twee groepen mensen die mogelijke lanterfanters in de dop zijn. De eerste groep zijn degenen die nu van een uitkering leven omdat ze geen zin hebben om tegen een laag loon te gaan werken. Zij hebben namelijk de keuze uit een uitkering (geld zonder ervoor te werken) of een slecht verdiende baan (geld door ervoor te werken), waarbij de ene optie ten kosten gaat van de andere. Je verliest direct je uitkering als je een baan krijgt. Daarom klampen sommigen zich vast aan de eerste optie.
Bij een basisinkomen is dat niet het geval, want je hoeft dan niet meer tussen de opties te kiezen. Het kan allebei. Omdat men dan niets meer te verliezen heeft is de stap naar het zoeken van een baan makkelijker en zal het voor veel mensen die nu een uitkering hebben een goede reden zijn om te gaan werken. Ze kunnen nu beide inkomens binnen halen!
De andere groep mensen waarvan wordt verwacht dat ze uit hun neus zullen gaan vreten zijn degenen die nu een slecht verdiende en vervelende baan hebben. Een extra inkomen lijkt een goede reden om met hun nare werk te stoppen. Veel van die mensen zullen het extra inkomen echter niet daarvoor benutten, maar zullen zich nu vrijer voelen een nieuwe baan te gaan zoeken. Verwisselen van baan in de huidige maatschappij is risicovol, want iedereen is bang dat het niet lukt en dat hij of zij uiteindelijk de daklozen krant verkoopt. Maar deze angst verdwijnt door het basisinkomen. Mensen zijn sneller geneigd veranderingen te ondergaan als ze iets hebben om op terug te vallen.
Mochten er dan tóch nog veel mensen zijn die bij het ontvangen van hun basis inkomen besluiten ontslag te nemen dan zullen er vast en zeker genoeg mensen klaar staan om de vacatures op te vangen, want er zijn in Nederland genoeg werklozen die dolgraag aan het werk willen maar geen baan kunnen vinden die bij hen past. Met meer vacatures zou dat makkelijker zijn.
Het basisinkomen creëert dus vrijheid en beweging in de arbeidsmarkt. Voor veel mensen zal het makkelijker worden om zoeken wat ze echt leuk vinden. Het is minder een noodzaak. Het zou daardoor ook kunnen dat er meer mensen vrijwilligerswerk willen doen, omdat het nadeel dat het niets verdient minder ernstig wordt wanneer er een basisinkomen is.
Een andere reden om van het plan af te zien is de financiële kant. Vaak wordt gezegd dat het veel te veel geld zal kosten. Maar we zijn ook altijd al veel geld kwijt aan de subsidies, uitkeringen en voorzieningen, zowel door de bedragen die uitgekeerd worden als door de loonkosten van alle ambtenaren en de dure apparatuur die gebruikt moet worden. Ook zal er over alle basisinkomens uiteindelijk weer belasting worden betaald aan de Nederlandse overheid, want het geld mag alleen in Nederland gespendeerd worden. Door deze punten te onderzoeken heeft men kunnen concluderen dat het basisinkomen niet veel duurder zal zijn dan het huidige uitkeringsstelsel.
Ook zijn er mensen die vermoedden dat er nog maar weinig mensen zouden willen studeren voor een goedbetaalde baan, maar ik ben overtuigd van het tegendeel. Het basisinkomen voorziet je immers alleen van je eerste levensbehoeften en is niet hoog genoeg om een luxe leventje te leven. Daar zal toch echt voor gewerkt worden. Bovendien zal het basisinkomen voor sommige mensen juist een reden kunnen zijn om wél te gaan studeren. Er zijn namelijk veel mensen waarvoor de studies te duur zijn. Zij zien er tegenop om jaren lang hun studiebeurs te moeten afbetalen en kiezen daarom een goedkopere HBO opleiding. Met een basisinkomen kunnen meer mensen zich een universitaire studie veroorloven.
Maar er is nog een voordeel! Doordat alle Nederlanders gelijk worden behandeld zorgt het basisinkomen voor gelijkwaardigheid onder het volk. Het vermindert het de grote verschillen tussen de inkomens, want omdat iedereen hetzelfde bedrag ontvangt gaan de armen er relatief meer op vooruit dan de rijken, waardoor het een inkomensnivellerend effect heeft!
Het basisinkomen zou dus zorgen voor een ontspannenere en makkelijkere sfeer rond het vinden van een baan, zou mensen sneller naar een baan laten zoeken of van baan laten veranderen, waardoor er meer beweging zit in de arbeidsmarkt en men zich meer kan richten op werk dat men echt leuk vind en stopt het het arbeidsintensieve en ingewikkelde uitkeringsstelsel. Het zou ervoor kunnen zorgen dat meer mensen universitaire studies zullen volgen of vrijwilligers werk zullen doen en heeft een inkomensnivellerende werking.
Kortom, het basisinkomen is een heel goed idee!