Wanneer zullen we de invoering van een Onvoorwaardelijk Basisinkomen nu eindelijk eens voor elkaar hebben in Europa en wereldwijd?
Ha, eindelijk voor elkaar al helemaal niet! Ik denk dat zowel vóór – als tegenstanders totaal onderschatten, wat het OBI is. Het is in ieder geval niet iets wat past in oude schema’s en denkstructuren als: ‘dat moeten we voor elkaar krijgen’ of ‘wanneer is het zover?’
Dat is allemaal niet menselijk! Net zoals er mensen in het economisch leven, die er uit vallen of in de politiek, zo ook bij dit soort veranderingen. Waar het om gaat is, dat dit idee – het OBi – zo eenvoudig als het klinkt, elk individu aanspreekt en men werkelijk kan zeggen: het gaat ook om mij en ik word serieus genomen’. Daarmee raakt dit idee alles in de maatschappij. Vreedzaam, maar zeer basaal.
Wij zijn blij in Zwitserland, als het langere tijd duurt tot er een referendum komt. Omdat het er nu om gaat, dat men met elkaar in gesprek komt met het referendum op de achtergrond. In Europa, in Duitsland, maakt men zichzelf wat wijs, als men meent verder te komen door het aloude ’tegen, tegen’ te propageren en petities in te dienen. Dat is saai, het is ook een beetje oogkleppenwerk. Men moet wel realistisch zijn en ook een beetje strategisch. Dat is belangrijk voor ons, ook in Zwitserland, natuurlijk. Strategisch zijn betekent, dat je, als je werkelijk iets wilt, over de stappen nadenkt, hoe iets werkelijk voor elkaar te krijgen. En dat gaat in Duitsland, in Europa, enkel door directe democratie. Ik kan dat nu niet uitleggen, maar iedereen kan zelf tot die conclusie komen. Dus, als men het werkelijk wil, gaat het niet om instant emoties, dat men iets helemaal te gek vindt, dan weer iets anders en dat dan door elkaar laat lopen.
Eigenlijk zouden de krachten zich nu moeten bundelen door te zeggen: ‘ik wil directe democratie’ of ik wil het OBI’, ‘dit of dat’ ….. Daar moet de regering eindelijk maar eens mee voor de dag komen! Dat is in Europa helemaal niet het geval! En dat is een onderdrukking, een gebrek aan democratie, en feodalisering! Dat is niet de schuld van kwaadwilligen, maar een zaak van ons allemaal!
Dit gevoel: wij kunnen vandaag de dag alles maken en als wij dat niet doen, zal alles gewoon zo doorgaan, zoals het op het moment gaat. En dat is de verantwoordelijkheid van ons allemaal!Dat is, denk ik, het belangrijkste. Dat denken ‘dit zetten wij door’, ‘dit krijgen wij voor elkaar’, ‘de anderen zijn stom’ …. dat is niet waar, het brengt ons ook niet verder. Verder brengt, dat je de mensen serieus neemt. En dat is in het OBI zo geweldig aanwezig, dat iedereen werkelijk het recht krijgt zijn eigen keuzes te maken, voor zichzelf te zorgen en dat wordt natuurlijk een reusachtige uitdaging: stop met de traagheid, met de luiheid, die overal om ons heen welig tiert; dat men nergens acht op slaat, zich niet inleeft in de dingen, die om ons heen gebeuren en niets daaraan doet. Dus die waanzinnige traagheid en lethargie, deze verlamming van de mensen….. Dat, denk ik, is de uitdaging voor het OBI. Dat zal ophouden. Er zullen niet zoveel ‘hangmatten’ meer zijn zoals overal om ons tegenwoordig. Daarom denk ik, dat het beslissende, belangrijke is, dat het om het proces gaat, om de weg er naartoe. Wij komen niet op een bepaald moment ergens aan, wij hebben niet op een bepaald moment meer geld…. dat is dan het volgende thema. Nu zijn wij doende, nu houden wij gesprekken, nu doen wij zó iets. Dat is eigenlijk het meest beslissende: het gebeurt NU, geschiedenis vindt NU plaats. Niet, wanneer het geld rolt, niet als tot iets bepaalds wordt besloten en ik het ben, die het doet. Neen, ook jij, en jullie! En mensen, die er tegen zijn, zijn geen tegenstanders, neen, het zijn gewetensvolle mensen, die andere overwegingen hebben; dat is interessant, dat is spannend.
Is het een probleem van financierbaarheid of wordt er van een te negatief mensbeeld uitgegaan?
Ik denk dat het OBi er sowieso zal komen. Daar moet men niet over piekeren, dat er nog veel over gepraat zal moeten worden. De vraag is: ‘hoe?’ En bij de beantwoording van deze vraag geldt, dat wie het ”zich niet voorstellen” kan, dat die het zal willen berekenen. Met de financierbaarheid te willen beginnen is begrijpelijk, maar niet het voornaamste. Kijk: Als ik geen reis wil maken dan hoef ik er ook niet over na te denken, hoe ik het kan bekostigen. Hier is zeker van toepassing: Wie tegen is, zal tegenargumenten vinden bijvoorbeeld voor wat betreft de financierbaarheid. Wie voor is, die zal wegen vinden. En het belangrijke om nu te bespreken is ook niet het mensbeeld, ofschoon dat overal aan ten grondslag ligt, maar dat zijn praktische zaken. Dat kan van alles zijn, bijvoorbeeld de omgang met elkaar. Men léért ook om te gaan met elkaar. Dus, dat maakt het ontzettend leuk en dynamisch om hier mee verder te blijven gaan. Wij vermijden het omgaan met modellen.
Wij vermijden ook, getallen te noemen. Niet, dat die er niet zouden zijn, wij hebben alles doorgerekend, maar het zou te vroeg zijn. Omdat allereerst de vraag belangrijk is: ‘wat beleef ik er aan?’ Bij de beantwoording van deze vraag komen nog voldoende andere thema’s aan de orde. Het belangrijke is het idee. En ook om te merken: ‘Hé! wij hebben het hier niet met een model te doen, wij hebben met een idee te maken en jij en ik zijn er medevormgever van’, Dat moet ook gezegd worden. Het OBI ís er eigenlijk helemaal niet, het ís er gewoon niet. En er is niemand, die voorschrijft, hoe het zou moeten zijn. Dat is een vraag aan ons allemaal: ‘wat vind ik juist?’ En als ik iets juist vind dat niet kan, dan moet ik bij mijzelf nagaan, hoe het wél zou kunnen. Dan kom ik tot een oplossing. Dus, het is oplossingsgericht, maatschappelijk denken.
Hoe schat u de invloed in op Europa van een referendum over het OBi in Zwitserland?
Zonder meer positief! Het referendum zal niet betekenen, ‘het is er nu’ . Het referendum betekent een opdracht aan de regering, er nu maar eens aan te werken, dat het wordt ingevoerd. Dat is ook belangrijk. Alles heeft tijd nodig, zijn stappen. Als de Zwitserse burgers begrijpen, dat het een ‘wij willen in die richting verdergaan’ betekent, dan kan het zelfs zo zijn, dat er een meerderheid van stemmen is, waar de meesten niet op rekenen.
Maar niet pas dan, nú al is het een impuls voor Europa en misschien wel voor de hele wereld en zeker voor Duitsland. Ik denk, dat het belangrijk is, los te komen van het denken, dat het gaat om nu of nooit. Het gaat niet om een bepaald moment.
Het gaat erom, dat deze discussie nu gevoerd wordt en dat deze zijn invloed zal hebben op Europa. Het gaat dus niet om macht. Het gaat niet om iets kant en klaars. Dit is misschien iets dat in Zwitserland anders is dan in de rest van Europa. Er is een reusachtig verschil namelijk: Zwitserland was niet betrokken bij WO I noch bij WO II en men was ook niet verantwoordelijk voor de grote misdaad tegen de menselijkheid…. men zou er veel over kunnen zeggen…. in ieder geval is er sprake van een andere traditie. In Duitsland is veel “doemdenken”: er is iets heel verschrikkelijks bezig maar op een bepaald moment komt een grote catastrofe en dan kan iets veranderen.
In Zwitserland ging het altijd al om een proces van “compostering”, het omgaan met dingen. Dat heeft voor- en nadelen. En bij dit idee van het OBi is het zo, dat het om een permanent proces gaat. Er wordt niet iets bewerkstelligd op een bepaald moment, neen, mensen werken op elkaar in en met elkaar. In Duitsland zullen er velen zijn die zeggen, aha, dat hebben wij nodig en Europa ook. Ik wacht helemaal niet op een resultaat. En ik weet, dat alle bewegingen, die iets idealistisch hebben…. of waarvan men denkt, dat ze het hebben….. dat dat aflopende zaken blijken te zijn doordat zij zich op een resultaat richten. Wij concentreren ons op de weg ernaar toe, op het proces, en dat enthousiasmeert.
Wanneer kan ik er als Duitse burger op rekenen?
Hier kan ik zeggen: nooit! Daar kan je niet op rekenen. En wanneer men zich er niet voor inzet, zal het sowieso niet gebeuren. Het is afgelopen met die luiheid, afgelopen met deze monarchistische houding, afgelopen met het schelden op de politici, op wiens bord men alles schuift waarover je schelden kan. Dat wensdenken overal, zij zullen misschien een beetje verdwijnen…. het gaat iedereen aan. Ik kan er niet op rekenen dat het wordt ingevoerd. Men zal er zich eerst zelf mee bezig moeten houden en er zelf rijp voor moeten worden. Zo zit de mens in elkaar.
Zijn er niet veel mensen, die er moeite mee hebben zich bij een dergelijk langdurig proces aan te sluiten?
Wij werken er naar toe, dat het liefst morgen wordt ingevoerd. Laat daar geen misverstand over bestaan. Morgen moet het worden ingevoerd. Maar, omdat wíj het willen! En ons niet zelf daarvan af laten houden door ons vooral bezig te houden met die ‘geweldige’ zaken waar we verliefd op zijn. Weten wij welke weg wij moeten gaan? Dit is een hele interessante en belangrijke vraag om te beantwoorden.
Dit wil ik zeggen: bij dit soort doelen moet je je altijd op de lange termijn instellen, net als met je eigen leven. Stel je er op in dat het 60 jaar duurt of misschien 70. Zo ook bij deze zaak. Als je alleen maar naar je pensioen toeleeft, dan is je leven niet zo geweldig geweest. Wanneer je je enkel afvraagt: wanneer wordt het OBI ingevoerd, dan is de campagne niet zo geweldig geweest. Dus, wij leven nu. Wij zijn nu hiermee bezig, omdat wij genieten van het leven, omdat we ervan genieten.
Ik denk, dat dát ook het succes heeft gebracht in Zwitserland, dat wij het anders hebben gedaan. Ook in Zwitserland is dit een ongebruikelijk referendum, dit is nog nooit voorgekomen. En alleen, omdat wij attractiever zijn, omdat wij niet ergens tegen of weet ik wat zijn, heeft dat mensen aangetrokken. Direct. Bij iedereen, die met het OBI bezig is, gebeurt een heleboel. Gebeurtenissen, die allemaal met het OBI te maken hebben, dat betekent: dáármee te maken hebben, dat je jezelf tegenkomt. Dat is dus zeer reëel! Dan is het afgelopen met afwachten, met een leven van afwachten……
Gepubliceerd op 21 sep 2013
www.wahlweisen.de
Redaktion: Jenny Thraener, Matthias Andrasch
Vertaling: Eva Delacher, VBi