Het is NU tijd voor verandering! - onvoorwaardelijk Basisinkomen

Werken we om te leven of leven we om te werken? Dit is en blijft een intrigerende vraag. Toch vragen we onszelf dat te weinig af. De manier waarop we werken kan anders. De mogelijkheden zijn er en de tijd is rijp. Waar kies jij voor?

De tijd dat de meerderheid van de werkende bevolking een vaste baan had die ook nog eens 40 jaar duurde is lang voorbij. Ondertussen zijn wij in rap tempo onze verzorgingsstaat aan het afbouwen en de pensioenleeftijd omhoog aan het schroeven. Voeg daarbij de snelle technologische ontwikkeling waardoor steeds minder arbeid nodig is en de onzekerheid over onze toekomst is compleet.

Wie nu op 45 jaar zijn baan verliest is al bijna gedoemd zijn verdere werkbare leven genoegen te nemen met de kruimeltjes die de arbeidsmarkt laat vallen. Oudere werklozen constateren dat ze na talloze sollicitatiepogingen genoegen moeten nemen met een baan beneden hun kunnen, als ze al een baan vinden. Dan blijkt dat werken een ondraaglijke last wordt en dat je werkt omdat het moet in plaats van werken wat je graag doet.

Uitzichtloos
Afgelopen week was ik op een door de provincie Gelderland georganiseerd congres voor zelfstandigen. De beleidsmakers en bestuurders wilden graag inzicht krijgen in de problematiek van de zelfstandig professional. Gebleken is dat onder deze groep de werkloosheid groot is en de vangnetten ontbreken. Velen belanden in de bijstand en voor een enkeling is dit gezichtsverlies te groot waardoor ze geen uitweg meer zien. Het aantal zelfmoorden onder deze groep is het afgelopen jaar sterk toegenomen.

Echte oplossingen zijn tijdens het congres niet aangedragen, het was behoorlijk eenrichtingverkeer. De politiek blijft maar roepen dat er banen bij moeten komen, want dat houdt de mensen uit de uitkering, zorgt voor inkomsten in de staatskas en bestedingen dus groei van de economie. Maar over het gebrek aan banen geen woord. De politiek lijkt blind en zonder visie op de toekomst.

Standing en Skidelsky

Maar er is hoop. De geluiden dat het zo niet langer kan worden gelukkig steeds luider. Zo ook dit weekend in de Volkskrant van 16 maart 2013, waarbij in twee afzonderlijke artikelen wordt gewezen op de problemen in de huidige economie. De Brits econoom Guy Standing[1] en de heren Skidelsky[2] benadrukten de als maar groter wordende onzekerheid in ons bestaan. Van beide kanten werden haalbare oplossingen aangedragen, waaronder de invoering van het onvoorwaardelijk basisinkomen.

In 2011 schreef Standing een boek getiteld “The Precariat”, een door hem bedachte naam voor een groep van arbeiders – een samenvoeging van precair en proletariaat – waar hij zich al jaren hard voor maakt. De precariat moet zich met weinig juridische en financiële bescherming zien staande te houden in de sterk veranderende geflexibiliseerde maatschappij. In zijn betoog geeft hij aan dat een baan slechts een middel is en geen doel om prettig te kunnen leven.

Basisinkomen
Standing, medeoprichter van het Basic Income Earth Network (BIEN), hield in oktober 2011 tijdens het 20-jarig jubileumcongres van de Vereniging Basisinkomen al een warm pleidooi voor de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen. Hierdoor krijgen mensen meer sociale zekerheid waardoor ze vrijer zijn en ondernemender worden.
Ook zijn landgenoten vader en zoon Robert en Edward Skidelsky (foto: Raymond Austen), respectievelijk economisch historicus en socioloog/filosoof, waren met hun ideeën uitgebreid aan het woord in de Volkskrant. In hun boek uit 2012 “How much is enough?” pleiten ze voor vermindering van groei en consumptie. De oplossingen zijn er, zoals de totale hoeveelheid arbeid beter verdelen over de totale beroepsbevolking, de consumptie progressief belasten en het beperken van reclame voor consumptie.

Keynes
De Skidelsky’s zijn aanhangers van de econoom John Maynard Keynes en gaan mee in diens gedachtegang van de jaren ’30 van de vorige eeuw dat onze hebzucht na 100 jaar zal plaatsmaken voor bezinning. We zijn wel steeds rijker geworden maar zeker niet gelukkiger. En de voorspelling van Keynes dat naarmate we meer welvaart bereiken we minder hoeven te werken is maar ten dele uitgekomen, we willen nog altijd meer en meer. Maar wanneer is het genoeg?
Net als Standing houden vader en zoon Skidelsky een warm pleidooi voor de invoering van een basisinkomen. Dat heeft een aantal voordelen: het beperkt de onzekerheid, het maakt een verkorting van de werkweek mogelijk en komt de ongelijkheid ten goede waardoor de consumptie afneemt en de economische groei wordt beperkt.

De tijd is meer dan rijp

Allemaal voelen we dat er iets moet gebeuren om het drukkende crisisgevoel van ons af te schudden. We willen weer aan het werk, maar dan anders. De timing van de artikelen in de Volkskrant kan niet beter. En nu is er het Europese Burgerinitiatief voor de invoering van het Basisinkomen[3]. Waar kies jij voor? Help je mee het tij te keren en actie te ondernemen te beginnen bij het steunen van het burgerinitiatief basisinkomen?

Auteur: Jolanda Verburg