Nieuw Nederland zet zich in voor basisinkomen en circulatiegeld

Interview met Jan-Frank Koers van de partij Nieuw Nederland (lijst 12) Door Wim Smit


Op 9 juni aanstaande mogen we weer naar de stembus met het oog op parlementsverkiezingen. Op tv en in de kranten is bijna alleen aandacht voor de grotere partijen, die geheel volgens traditie geen enkel zinnig idee kunnen lanceren over armoedebestrijding of een redelijk en realistisch werkgelegenheidsbeleid. Bij de kleinere partijen zijn wel interessante ideeen te vernemen. In onze Nieuwsbrief van april jl. kon u een interview lezen met Lea Manders, de lijsttrekker van Mens&Spirit, een partij die niet gelooft in autoritaire oplossingen voor maatschappelijke misstanden. Helaas is het overleg over samenwerking met De Groenen, dat daarin aangekondigd werd, op niets uitgelopen, waarna De Groenen hebben besloten niet aan deze verkiezingendeel te nemen.
Een andere partij die wel meedoet én die het Basisinkomen hoog in het vaandel heeft staan is Nieuw Nederland. Hoogste tijd om hun lijsttrekker Jan-Frank Koers voor het voetlicht te brengen.
Jan-Frank, wanneer heeft jullie partij het licht gezien?
In 2009 is Nieuw Nederland in zijn huidige vorm ontstaan als een samenwerkingsverband van een aantal organisaties en partijen, zoals Ons Nederland, Nieuw Bewust Nederland, Nieuw Nederland en Stichting Positieve Nood.
 
Nieuw Nederland wil een basisinkomen invoeren. De financiering zou moeten gebeuren via één belasting (op verbruik en vervuiling), en door het schrappen van subsidies. Kun je hier meer over vertellen?
In Nederland hebben we op dit moment een ingewikkeld stelsel, met aan de ene kant tal van belastingen en premies en aan de andere kant tal van uitkeringen en subsidies. Dit stelsel is niet transparant, niet rechtvaardig en voor de uitvoering zijn vele duizenden ambtenaren nodig. Arbeid is belast met als gevolg werkloosheid en honderduizenden mensen in allerlei uitkeringen (wao, pensioen, bijstand). Milieuvervuilers worden te weinig belast met als gevolg vervuiling (bijv. fijnstof, stikstof). Ons voorstel om dit stelsel te vereenvoudigen corrigeert deze effecten.
Het gaat om een belasting op intermediair verbruik,die stapsgewijs in de plaats komt van de huidige belastingen en premies. In feite is dit een inkoopbelasting voor bedrijven. Indien een bedrijf gaat produceren betaalt het belasting over de inkoop. Burgers betalen geen belasting meer. Omdat er minder ambtenaren nodig zijn, de werkloosheid daalt en de groeikracht van de economie op een schonere manier toeneemt zal de belastingdruk geleidelijk dalen.
 
Welke subsidies worden geschrapt? Die voor kunst en cultuur, huursubsidie/toeslag, landbouwsubsidie?
Deze subsidies worden (grotendeels) opgenomen in het basisinkomen. Burgers kunnen dat geld via hun basisinkomen zelf aan bijv. kunst besteden. De overheid heeft overigens voor miljarden euro’s aan kunst in haar bezit. Hiervan wordt slechts een paar procent regelmatig tentoongesteld, de rest ligt te vergaan in archieven. In onze plannen zal een deel van deze kunst aan de burger worden teruggegeven. Wat de landbouw betreft: ook boeren krijgen een basisinkomen.
 
Gaan mensen met een minimuminkomen er dan niet netto op achteruit?
Nee: kijk maar naar bijgaand staatje
 

 
Uit het staatje maak ik op dat mensen die werkloos zijn er wel op achteruit zullen gaan, tenzij zij toch een betaalde functie vinden. Zal het voor mensen met bv. een arbeidshandicap ook eenvoudiger worden om betaald werk te vinden na invoering van het basisinkomen?
Arbeid wordt ca. 30% goedkoper, de vraag naar arbeid zal toenemen, het wordt dus makkelijker om een baan te vinden. Ook voor mensen die nu moeilijk een baan kunnen krijgen. Voor mensen die echt ziek zijn of om wat voor reden dan ook echt niet kunnen werken komt een specifieke regeling. We willen niet dat mensen er op achteruit gaan. In onze plannen zullen burgers juist meer koopkracht krijgen.
 
En wat gebeurt er met de BTW?
Alle belastingen worden stapsgewijs vervangen door een belasting op intermediair verbruik. Dat geldt dus ook voor de BTW. 

Wat vinden jullie van de stelling dat een basisinkomen geven aan jongeren en jongvolwassenen geen goed idee is omdat zij er niet mee om zouden kunnen gaan? Zou er een minimumleeftijd moeten worden gesteld?
In onze berekening van een basisinkomen krijgen volwassene meer dan jongeren. Overigens niet zo zeer omdat jongeren er niet mee zouden om kunnen gaan, als wel omdat volwassenen veelal hogere lasten hebben.
 
Dus Nieuw Nederland denkt niet dat de mentaliteit van jongeren zal verslechteren wanneer zij geld ontvangen zonder tegenprestatie?
Nee, we denken dat ze juist veel beter keuzes kunnen maken voor studies en banen die bij hen passen.
 
Is NN niet bang dat na de invoering van een basisinkomen de arbeidsproductiviteit van Nederland op de tocht komt te staan ? Wat te doen wanneer de arbeidsproductiviteit toch fors afneemt?
Nee: nu zitten er veel mensen in allerlei uitkeringen. De arbeidsproductiviteit van hen is feitelijk nul. De totale productiviteit van Nederland neemt dus toe. In plaats van een ‘uitkeringeconomie’ krijgen we dan een ‘baneneconomie’ met per saldo lagere belastingen.
 
Hoe te voorkomen dat een basisinkomen voor sommigen leidt tot sociale uitsluiting en vereenzaming?
Een basisinkomen is juist een middel om dit te voorkomen. Op dit moment zitten duizenden mensen langdurig in de bijstand. De kans op deelname aan de arbeidsmarkt is voor hen nihil. Dat leidt tot een leven van uitsluiting. Door een basisinkomen in combinatie met het afschaffen van belasting op arbeid krijg je weer een samenleving waarin iedereen kan meedoen en meer keuzevrijheid in zijn of haar leven heeft.
 
Wat is jullie antwoord op de stelling dat mensen die een basisinkomen propageren een populariteitscomplex zouden hebben? Zij zouden populair gevonden willen worden en beloven daarom 'geld voor iedereen', om zo meer vrienden te krijgen. Dit zou een luie manier zijn om stemmen te trekken.
We zijn op weg gegaan naar een Nieuw Nederland met een beter leven voor ons allemaal. Zo’n basisinkomen draagt daartoe bij. Een basisinkomen is in feite een belastingverlaging, een negatieve inkomstenbelasting, die we realiseren omdat we het totale belasting- en subsidiestelsel sterk vereenvoudigen.
 
Wat is volgens NN de beste manier van ontwikkelingshulp aan ontwikkelingslanden?
Aan de ene kant leggen we op dit moment allerlei invoerrestricties aan ontwikkelingslanden op, aan de andere kant geven we nu via slecht werkende ontwikkelingshulp een deel terug. Nieuw Nederland wil die restricties geleidelijk afschaffen en een soort Marshall-plan voor de Derde Wereldlanden opzetten. Het budget voor ontwikkelingssamenwerking blijft gelijk, maar wordt anders ingezet.
 
NN wil de economie stimuleren door het invoeren van Circulatiegeld. Kun je kort uitleggen wat dit is?
De economische situatie is sinds 2008 sterk verslechterd. Nu 30 miljard euro bezuinigen is suïcidaal. In verschillende plannen dalen bijv. de huizenprijzen met 10%, met grote risico’s voor de Nederlandse banken.
Wij stellen voor om de economie te stimuleren met tenminste 10 miljard euro per jaar. Dat willen we doen op een slimme manier, via circulatiegeld met het vermogen van de overheid van 400 miljard euro als onderpand. Iedereen krijgt een chipknip met een tegoed (voor gezinnen een paar duizend euro, voor alleenstaanden wat minder). Dat geld kan overal in Nederland worden besteed. Het heeft één kenmerk: het wordt geleidelijk in vijf jaar steeds minder waard. Vandaar de naam circulatiegeld. Iedereen heeft een prikkel om het te besteden en niet op te gaan potten. Het kan niet in het buitenland worden uitgegeven.
 
Verwachten jullie dat Brussel een idee als Circulatiegeld zal toestaan?
Ja, een aantal Duitse regio’s heeft al dit soort geld.
 
Zal het succes van Circulatiegeld niet ten koste gaan van de Euro?
Het is denkbaar dat mensen liever dat circulatiegeld hebben dan de euro. Of dat zo is hangt vooral af van het beleid van de ECB. Het beleid van de ECB is de laatste jaren erg passief, met alle gevolgen voor de euro. Regeren is vooruitzien. Mocht het onverhoopt misgaan met de euro dan zijn we daar op voorbereid.
 
Hoe zijn Nederland en Europa volgens NN in de huidige financiele crisis terechtgekomen? Wat waren
de voornaamste fouten die de afgelopen 20-30 jaar gemaakt zijn?
Wij zijn in de huidige situatie terecht gekomen als gevolg van de overmatige geldschepping door banken in een periode van hoogconjunctuur. Dat leidde niet tot hogere prijzen van bijvoorbeeld groente en fruit maar tot ‘bubbles’ in de economie, zoals aandelen- en woningprijzen en de internethype. Op het moment dat die ‘bubbles’ leeglopen crasht de economie en verdwijnt er geld uit de kringloop. Tijdens die hoogconjunctuur had je moeten bezuinigen, nu moet je juist stimuleren.
 
Wat te doen ten aanzien van de euro en de Grieken?
Ons beleid zal ertoe leiden dat we er als land veel beter voorstaan. We worden dan minder kwetsbaar voor economische problemen elders.
 
Zou het invoeren van Circulatiegeld in Griekenland een goed idee zijn?
Mogelijk wel, maar dan zouden we de precieze Griekse situatie moeten onderzoeken en de oorzaken van de crisis daar. Verder is het financieringstekort van de overheid daar opgelopen tot ca. 13%, waardoor de situatie anders is dan in Nederland.

Hoe gaat de economie zich de komende jaren/decennia ontwikkelen wanneer we niet het basisinkomen
invoeren?
Dan houden we een ingewikkeld rondpompsysteem waarvoor vele duizenden ambtenaren nodig zijn.
 
In de verkiezingsflyer van NN staat :
“(Nu:) Ontevreden zwevende 'kiezer' stemt 1 x per 4 jaar. (In plaats daarvan:) Bewuste, betrokken
burgers laten stem dagelijks horen.”
 
Waar komt dit conkreet op neer?
We willen de democratie versterken via onder andere een gekozen minister-president, verkleining van
de Tweede Kamer naar 100 leden, afschaffen of een andere functie voor de Eerste Kamer en het
versterken van de directe democratie. Onder andere door via internet de burger er rechtstreeks bij de betrekken.
 
Wat vinden jullie van de huidige politieke cultuur?
Die is erg ad hoc en weinig gericht op verandering. Er is geen visie waar we als land op de wat langere termijn naartoe moeten.
 
Waar komt toch die (Nederlandse) aandrang vandaan om burgers te pas en te onpas stevig aan te
pakken bijvoorbeeld via de arbeidsplicht?
Wellicht is dit een restant van het schaarstedenken. Ons plan is dat iedereen een basisinkomen heeft en zelf moeten weten hoeveel hij of zij daarnaast werkt. Wat je verdient is overigens netto: je werkt voor jezelf, niet voor de Belastingdienst.
 
Wat vinden jullie van de recente uitspraak van Rita Verdonk dat je werkweigeraars kunt herkennen aan
hun bruine kleur!? Wellicht bedoelt ze dat dit mensen zijn die veel in de zon zitten.
In plaats van dwang willen wij naar vrijheid. In de toekomst van een nieuw Nederland met meer overvloed krijgt wellicht iedereen zo’n ‘bruine kleur’.
 
Is Nieuw Nederland monarchistisch gezind of behoord volgens NN een transformatie naar een
republiek ook tot noodzakelijke politieke vernieuwing voor ons land?
We leven in een democratie. Als de meeste mensen een koningshuis willen dan is dat prima. Ons voorstel voor een gekozen minister-president maakt overigens de rol van de Koningin een stuk duidelijker. De Koningin wijst dan geen (in)formateur meer aan. Die heeft de kiezer dan immers al aangewezen.
 
Wat vindt NN van de identificatieplicht? De Piratenpartij heeft dit als een groot issue?
Met een identificatieplicht heb ik persoonlijk niet zo’n probleem. De bezorgdheid over te ver doorgevoerde aantasting van de privacy deel ik wel. We moeten voorkomen dat straks je hele ‘dna’op internet staat.
 
Wat is volgens NN de beste manier om met het fileprobleem om te gaan?
Ons voorstel is gratis openbaar vervoer, snellere treinverbindingen en ook betere treinverbindingen met het Noorden, Oosten en Zuiden: denk aan een Zuiderzeelijn. Waar nodig zullen we wegen verbeteren en ook onze belasting op intermediair verbruik zal helpen. Wij zijn tegen rekeningrijden: teveel rompslomp en te duur.
 
Is NN bereid om met de PVV te onderhandelen over een regeerakkoord? Sluit NN een of meerdere
partijen uit?
Wij sluiten niemand uit. Wij zijn voorstander van een zakenkabinet waarmee we ons plan kunnen uitvoeren.
 
Wie is jullie gedroomde minister-president wanneer dat niet Jan-Frank Koers kan worden?
Wij hebben geen voorkeur. De diverse partijprogramma’s zijn nagenoeg gelijk, het is ‘lood om oud ijzer’. 
 
Kun je nog wat meervertellen over jezelf ? Wanneer kwam je voor het eerst in aanraking met het idee basisinkomen? 
Tijdens mijn studie. Verder was ik als econoom in de jaren '90 werkzaam aan de economische faculteit van de Universiteit Maastricht waar ik les gaf in de openbare financiën. Daarbij besteedde ik ook aandacht aan basisinkomen en een ander belastingstelsel. Ik ben op dit moment 43. Ben geboren in Zwolle. Behaalde na het VWO doctoraal-examens in de economie, bestuurswetenschappen en Nederlands recht. Ik heb les gegeven in de openbare financiën aan de economische faculteit van de Universiteit Maastricht en ik heb zo’n 15 jaar ervaring met leiding geven op strategisch en operationeel niveau bij diverse organisaties binnen de Rijks- en Lagere overheid.
Ik promoveerde in 1998 op het terrein van de 'prestatie-analyse van overheid’. Volgde naast de standaard managementopleidingen een reeks aan trainingen waaronder lightbody, creëren- en avatartrainingen. Ook beoefen ik karate (bruine band). Ik was lid van de Jonge Democraten, D’66 en later van het CDA. Was voor het CDA lid van het bestuur van het CDA in Utrecht. Hij bezocht verder bijeenkomsten van VVD en PvdA, maar kreeg niet het idee dat deze partijen werkelijk een visie voor Nederland hebben. 
 
Met het boek Nieuw Nederland heb ik een krachtig herstelprogramma voor een Nieuw Nederland gepresenteerd.
 
De website van Nieuw Nederland is te vinden via: www.nieuw-nederland.nu.