Abutaleb maakte korte metten met het basisinkomen: “Ik ben van de Partij van de Arbeid, niet de Partij van de Uitkering”. Zo stond in het nieuwsbulletin van “Leeuwarden Fryslan 2018[1]” de reactie van de Rotterdamse burgemeester verwoord tijdens een interview op maandag 2 maart jl.
Hij maakte indruk in de volle collegezaal waar hij te gast was tijdens de College Tour op de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Zijn reactie op de vraag naar zijn interpretatie van de “wij-samenleving” was “stellig en zonder een spoor van twijfel” maak ik op uit het nieuwsbulletin.
Als iemand korte metten met iets maakt, dan wordt aangetoond dat iets niet klopt. Kennelijk is er niet goed nagedacht over wat een basisinkomen inhoudt. Een Universeel of Onvoorwaardelijk Basisinkomen is (volgens UBI Europa[2]) een onvoorwaardelijke termijnbetaling aan iedere persoon, hoog genoeg om een materieel bestaan en deelname aan de samenleving te waarborgen. Uitkeringen, die vaak worden ervaren als gesel van de huidige samenleving, kunnen erdoor worden vervangen. In feite spreekt Ahmed Aboutaleb zich dus niet tegen, maar vóór het basisinkomen uit!
Nederland is gehouden aan het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM).[3] Artikel 4 van dat verdrag verbiedt slavernij en dwangarbeid (arbeid tegen hun wil onder bedreiging van straf). De Centrale Raad van Beroep heeft recentelijk bepaald dat zelfs uitgeprocedeerde asielzoekers recht hebben op “bed, brood en bad”. Misschien geen basisinkomen maar dan toch op geld waardeerbare basisvoorzieningen. Ook de rechten van geïnterneerde criminelen zullen gewaarborgd zijn. Waarom doet men dan toch altijd zo moeilijk als het gaat om onschuldige burgers die niets hebben misdaan?
Naast een UBI kan naar hartenlust gewerkt worden. Alleen: Het is niet meer noodgedwongen. Met een UBI, in plaats van het huidige stelsel van sociale uitkeringen, zullen werk en inkomen eerlijker worden verdeeld. Behalve dat armoede erdoor wordt voorkomen levert het extra koopkracht op die de economie uit het slop zal trekken. In combinatie met de juiste belastingmaatregelen wordt er enorm bespaard op doelmatigheid, fraudegevoeligheid en bestrijding van armoede en criminaliteit.
Nederland maakt zich op voor een belastinghervorming. De huidige samenleving is toe aan een kanteling, een renovatie die misschien uniek is in de historie. Het Universeel Basisinkomen maakt het mogelijk een versimpeling door te voeren die mensen de kans geeft naar eigen verantwoordelijkheid deel te nemen aan een solidaire samenleving. Invoering van deze participatie – op basis van vrijwilligheid – vergt echter politieke daadkracht en saamhorigheid. Het noopt tot samenwerking in plaats van strijd voor de eigen partijbelangen. Is dat teveel gevraagd?
Amersfoort, 05-03-2015
Joop Böhm.