Het model van de industriële samenleving waarin mensen in hun leven een eenduidige carrière hebben is definitief aan het verdwijnen om nooit meer terug te keren. Het eerste teken aan de wand dat dit model van het gedwongen “carrière huwelijk” aan het veranderen is in een meer “serieel monogaam” equivalent waarbij mensen zelden langer dan drie jaar een plek werken – als ze al in een baan tegelijkertijd werken. Dit is een fundamentele verandering voor de samenleving, waar mensen op hetzelfde moment werken aan vijf tot tien projecten op hetzelfde moment. Sommige van die projecten als hobby, andere projecten als inkomstenbron, een aantal van deze voor overlappende redenen. Ik heb dit in het verleden een “swarm economy” model genoemd.
Dit idee van een zwermeconomie die zich nu aan het vormen is beperkt zich niet tot wat cosmetische details. Deze verandering wordt niet gedreven door zaken zoals BitCoin, of het voortdurende frauduleuze karakter van de internationale bank sector, het is ook niet een gevolg van P2P file sharing, en het heeft ook niets te maken met zoiets als een universeel basisinkomen. Swarm Economy is een gevolg van al deze ontwikkelingen en een groot aantal andere ideeën.
We zien nu al dat veel mensen een tal van priveprojecten hebben naast hun primaire broodwinning, en dat deze mensen part-time deelnemen aan zulke projecten, afhankelijk van hoe de rest van hun carriere en leven er uit ziet. We zien connectiviteit van de meeste mensen gestaag toenemen tot een punt waarbij het wel mogelijk is dat mensen aan een groter aantal betaalde en niet betaalde activiteiten deelnemen, en niet langer exclusief werkzaam zijn in een baan.
Deze verandering – deelnemen aan facultatieve projecten in tegenstelling tot werkzaam zijn in een exclusieve baan – markeert een meer fundamentele verschuiving van de samenleving dan simpelweg de verschuiving waarbij ‘iemand twee banen heeft’ of ‘er wat freelance werk bij heeft’. Het is in feite het eind van de bestaande industriële economie. Hieronder illustreer ik wat implicaties van wat deze verandering impliceert. We kunnen al deze ontwikkelingen zien in de IT sector.
De vaste werkplek verdwijnt. Mensen werken waar ze willen werken, meestal in een cafe of een andere deels sociale werkplek. Mensen gaan niet meer naar hun “werk”. Vaste werkplekken bestaan alleen nog als deel van een service economie.
Het einde van vaste werktijden. Werknemers zullen niet alleen waar dan ook werken, maar ook wanneer dan ook – of aan de hand van de behoeftes van het project team waarin ze functioneren. Deze behoeftes zullen in grote mate gebaseerd zijn op de 24-uurs economie waarbij ze zullen samenwerken met andere teamleden in de Europe, Noord en Zuid America, China, India Australië en dergelijke.
Zo zijn er tal van voorbeelden die illustreren hoe de normale baan gaat verdwijnen. Dit proces impliceert een grootschalige decentralisering van besluitvorming die nodig zijn om dit alles mogelijk te maken. Dit is de reden dat ik dit een “swarm economy” noem. Het is interessant om dit te vergelijken met eerdere concepten.
Kapitalisme functioneert (als het functioneert) door besluiten decentraal te nemen, en daardoor efficiënter middelen in te zetten. Helaas is het systeem aan corruptie onderhevig door gekaapte wetgeving en door zich kapitalistisch noemende markten, die middelen vergaren daar waar er al genoeg is – “de rijken worden rijker”, en die daardoor van kapitalisme een scheldwoord maken. Volgens mij is het idee van decentraliseren van beslissingen iets wat sterk resoneert met het piratenideaal.
Kapitalisme verkeert in een crisis en is niet langer goed in staat uit te leggen wat er in de praktijk gebeurt. In het Kapitalistische model zouden Linux of Wikipedia, met vele tienduizenden onbetaalde vrijwilligers, eenvoudigweg ondenkbaar zijn, en desondanks zijn de resultaten van zulke projecten kwalitatief zo adequaat dat ze de beste commerciële alternatieve volledig van de tafel vegen. Dit soort project-mechanismen zijn consistent met het idee van een “swarm economy”, en lopen parallel met de verzets-gedachte in het piraten-ideaal.
In dit ideaal nemen we beslissingen zonder eindeloos om toestemming te vragen, en we repareren wat niet functioneert. We gaan er van uit dat mensen initiatieven ontplooien zonder eindeloos aangestuurd en gemotiveerd te worden. En we zien graag daarin een flinke mate van avontuurlijk gedrag.
Het mag duidelijk zijn dat een samenleving die moed en ondernemingszin op waarde schat meestal de bovenhand heeft over alternatieven. In scherp contrast zijn die groepen mensen die niet in staat zijn hun verworvenheden te verliezen – zulke mensen of groepen mensen ondernemen en innoveren niet, of beduidend minder.
Het idee dat mensen zich veilig moeten kunnen voelen om te experimenteren, exploreren en ondernemen is een van de sterkste rechtvaardiging voor het idee van een Basisinkomen. De samenleving moet in staat zijn risico’s te nemen. In de huidige samenleving kunnen mensen geen risico’s nemen, omdat ze als ze een fout maken hun huis niet kunnen betalen en in de schulden eindigen. Zonder dit soort ketenen zouden mensen aanzienlijk meer constructieve initiatieven kunnen ontwikkelen.
Ik stel me voor dat het Universeel Basis Inkomen (UBI) een mechanisme is dat alle sociale vangnetten vervangt. Iedereen zou genoeg hebben om zich een één-kamer appartement te veroorloven, met genoeg om te eten en reizen in een gemiddelde stad, en daarmee een redelijk uitgangspunt hebben om zorgeloos aan een nieuwe projecten te beginnen.
Als we de volledige economie zouden kunnen resetten, en iedereen deze minimale garantie van overleving zouden kunnen bieden na (bijvoorbeeld) een faissement, dan zouden veel mensen direct de draad weer kunnen oppakken. Mensen zouden op een rationele wijze gebruik maken van een UBI om samen te wonen, en daarmee kosten te besparen, en daar zou niets op tegen zijn.
In onze samenleving is veel mis, omdat mensen onnodig bang zijn voor dakloosheid. Daardoor worden mensen onnodig competitief. Als mensen alles verliezen kost het ze vaak enkele jaren om weer opnieuw te beginnen.
In veel landen bestaan al redelijk functionele sociale vangnetten, maar tegen een aanzienlijke prijs in bureaucratische betutteling. Zonder deze betutteling zouden we als samenleving aanzienlijk de zelfredzaamheid van mensen vergroten en daarmee ondernemingszin stroomlijnen, versnellen en versimpelen. De vraag is dan of dit gedachtengoed noodzakelijk politiek “rechts” dan wel “links” is. Deze overweging is onzinnig zo snel als men beseft dat de bestaande economische orde aan het verdwijnen is. Basisinkomen is een oplossing waar het systeem revolutionair aan het veranderen is.
Oplossingen zoals basis-inkomen zijn goed verenigbaar met een flexibele op vrije markt gestoelde kennis-economie, maar ook consistent met socialisme. Dit idee biedt mensen de middelen om decentralisatie en het verminderen van nodeloze regelgeving te combineren met een effectief sociaal vangnet. Onze overwegingen zijn echter niet om een vrije markt uit het industrieel tijdperk kunstmatig intact te houden, noch om een socialistische heilstaat te creëren. Het gaat hier om een ideologisch idee gebaseerd op het “open source” ideaal wat experiment, durf-ondernemen en competitie faciliteert. Basis-Inkomen werkt prima in het oude denken maar ook in het nieuwe denken.
Vanzelfsprekend zijn tal van gevestigde belangen niet gecharmeerd van dit soort initiatieven. Met name vakbonden zullen dit soort ideeën maar niks vinden, ongeacht dat het hun leden “zou bevrijden van de ketening van het kapitaal”. Deze ingreep zou niet botsen met de basis-idealen van vakbonden. De reden dat vakbonden er hand en tand tegen vechten is omdat deze verandering ze volledig overbodig maakt, en dat huneigen macht door de tijd belangrijker is geworden dan het doel.
Auteur: Rick Falkvinge
Vertaling: Khannea Suntzu/admin
Bron: http://falkvinge.net/2013/08/
Rick is oprichter van de eerste Pirate Party en is a politiek evangelist, reist door Europe en de wereld om te praten en te schrijven over ideeën voor een verstandig informatiebeleid. Hij heeft een technische ondernemersachtergrond en houdt van whisky.