Onder de kop: “Allemaal 500 euro? Helaas…” is in het AD van donderdag 15-01-2015 te lezen hoe de Europese economie weer aan de praat te krijgen is. De Britse topeconoom John Muellbauer, hoogleraar in Oxford, stelt voor iedere burger een cheque van 500 euro te geven als “enige manier om een deflatoire spiraal van achterblijvende vraag, kostenbesparingen en loonverlagingen te voorkomen” bericht het Financieel Dagblad. En John Muellbauer is zeker niet de enige die dat bepleit.
In 2002 had Fed-voorzitter Ben Bernanke het al aangegeven als reële optie om letterlijk geld uit te strooien als de economie in een deflatoire spiraal wegglijdt. Hij verwees daarbij overigens naar econoom Milton Friedman, die zo’n plan al in de jaren 60 had uitgewerkt.
Onze landgenoot Willem Buiter, hoofdeconoom van Citigroup, schreef vorig jaar een wetenschappelijk artikel over dit fenomeen met als ondertitel: “Waarom het werkt – altijd.”
In een bijdrage aan het Belgische dagblad De Tijd stelde Carsten Brzeski, econoom bij ING DiBa, dat in zo’n situatie niets anders rest dan strooien uit de ‘zak van Draghi’, ofwel elke Euroburger maandelijks 250 euro uit te betalen via de belastingdiensten van de verschillende lidstaten.
Mario Draghi, die op 1 november 2011 Jean-Claude Trichet is opgevolgd als President van de Europese Centrale Bank, probeert door het grootschalig inkopen van staatsleningen de economie aan te zwengelen. Economen vrezen, dat dit beleid, met behulp van kwantitatieve verruiming (QE), weinig effect zal sorteren.
De Tilburgse hoogleraar Bankwezen en financiën Harald Benink ontwikkelde recentelijk met Rabo-econoom Wim Boonstra zijn eigen plan: Groei door massieve ECB-investeringen in Europese infrastructuur. Hij vindt het risico te groot dat het gratis geld dat Muellbaur wil verstrekken, toch wordt opgepot of belegd. Dat genereert geen groei.
Moeten we uit het voorgaande niet de conclusie trekken dat tijdige invoering van een Onvoorwaardelijk Basisinkomen (OBi) de problemen had kunnen voorkomen? Eén voorbehoud zou ik willen maken. Moeten we bang zijn dat – zoals Benink en Boonstra vrezen – het uitgedeelde geld niet wordt besteedt maar wordt opgepot of belegd?
Misschien moeten we – ter voorkoming daarvan – door fiscale maatregelen het profijt van gratis geld voor hogere en topinkomens afzwakken en/of teniet doen. Door het heffen van een extra belasting (zeg vlaktaks 30%) op inkomsten boven een bepaalde grens (bijvoorbeeld modaal) zou, bij een OBi van 1.500 euro, boven (bruto modaal + 5.000 euro) het OBi profijt geheel teniet zijn gedaan.
Voorstanders van een basisinkomen “voor slechts degenen die het nodig hebben” zullen zich wellicht ook in een dergelijke calculatie kunnen vinden.
Joop Böhm
In de bovenstaande tekst heb ik dankbaar gebruik gemaakt van enkele strofen uit de artikelen “Een cheque voor elke inwoner van de eurozone” (Marcel de Boer – FD) en “Allemaal 500 euro? Helaas…” (Frans Boogaard – AD)
http://fd.nl/economie-politiek/1088411/een-cheque-voor-elke-inwoner-van-de-eurozone
http://www.ad.nl/ad/nl/5597/Economie/article/detail/3830348/2015/01/15/Europese-Centrale-Bank-geeft-Europeanen-geen-500-euro.dhtml
Lees ook over het euro dividend van Philip van Parijs http://basisinkomen.nl/wp/het-