De weg naar een simpeler en eerlijker samenleving

“… sociale ongelijkheid die is ontstaan door de buitensporige stijging van de niet inkomensgerelateerde belastingen. Anders dan bij de inkomstenbelasting wordt daarbij geen onderscheid gemaakt naar gelang de hoogte van de inkomsten. Ook het vermogen van betrokkene speelt geen rol. Iemand met lagere inkomsten betaalt daardoor een veel hoger percentage aan belasting e.d. dan iemand met hogere inkomsten. Dat is volgens mij de hoofdoorzaak van de schrijnende sociale ongelijkheid die is ontstaan.”

Aldus een alinea uit de brief die Joop Böhm op 24 november 2012 schreef aan de Minister-President en Minister van Algemene Zaken, Postbus 20001, 2500 EA Den Haag. De hele brief:

Onderwerp: De weg naar een simpeler en eerlijker samenleving

Excelentie,

Als geboren en getogen Nederlander van vóór de Tweede Wereldoorlog, heb ik bewust de opkomst en de verloedering van de maatschappij meegemaakt. Verontrust door de berichten in de media hoop ik een bijdrage te kunnen leveren aan een betere samenleving.

Naar mijn mening is onze samenleving ernstig ziek: een ernstige recessie verlamt de maatschappij, de misdaad tiert welig en steeds meer mensen raken steeds dieper in de put.

Ik denk dat ingrijpende maatregelen nodig zijn om de situatie ten goede te keren.

Voor één misstand wil ik in het bijzonder uw aandacht vragen: De sociale ongelijkheid die is ontstaan door de buitensporige stijging van de niet inkomensgerelateerde belastingen. Anders dan bij de inkomstenbelasting wordt daarbij geen onderscheid gemaakt naar gelang de hoogte van de inkomsten. Ook het vermogen van betrokkene speelt geen rol. Iemand met lagere inkomsten betaalt daardoor een veel hoger percentage aan belasting e.d. dan iemand met hogere inkomsten. Dat is volgens mij de hoofdoorzaak van de schrijnende sociale ongelijkheid die is ontstaan.

In de media is recent gewezen op de negatieve gevolgen van deze ongelijkheid. Professor Richard Wilkinson, heeft meer dan 30 jaar onderzoek gedaan naar de samenhang tussen (on)gelijkheid en zaken als gezondheid en geluk. Samen met collega Kate Pickett schreef hij het boek The Spirit Level[2], waarin hij betoogt: “Hoe groter de inkomensverschillen in een samenleving, hoe meer moorden er gebeuren, hoe meer mentale ziektes, vetzucht, kindersterfte en tienerzwangerschappen er zijn, hoe minder lang mensen er gemiddeld leven en hoe lager de sociale mobiliteit er is.” Het is dan ook niet verwonderlijk met hem te moeten concluderen dat niet alleen de lager betaalden,maar evenzeer de rijkeren gebaat zijn bij inkomensnivellering!

Een andere onderzoeker: IMF-econoom Michael Kumhof[2] komt tot dezelfde conclusies. Crisis begint bij ongelijkheid. Als er niets wordt gedaan aan de inkomenskloof zal de volgende financiële crisis onvermijdelijk komen.

Hoogleraar financiële geografie aan de Universiteit van Amsterdam Ewald Engelen[3] vindt de crisis “heel uniek, alleen vergelijkbaar met die van de jaren 30.” Verontrust gaat hij verder:”De enorme krimp in binnenlandse bestedingen – 70% van de economie – leidt tot ontslagen, meer ww, minder belastinginkomsten, de overheid haalt haar tekortnormen niet en moet nog meer bezuinigen, enzovoort. Die vicieuze spiraal, dat is wat we nu meemaken in Nederland.”

Om die vicieuze cirkel te doorbreken, op simpele wijze te besparen op het ambtelijk apparaat, de economie te stimuleren en tevens een eerlijker en gezondere samenleving te realiseren geef ik u het volgende in overweging:

Laat iedereen in dezelfde verhouding aan de overheid meebetalen door deze 2 maatregelen te realiseren:

Geef iedere volwassen ingezetene een gelijk bedrag per maand als compensatie voor de niet inkomensgerelateerde belastingen: stel € 800. De hoogte van dit bedrag moet uiteindelijk door de politiek worden bepaald. Hoofdzaak is, dat iedereen een bedrag krijgt waar die niet inkomensgerelateerde belastingen van kunnen worden betaald en waar bovendien voldoende van overblijft voor een sober leven op het huidige welvaartspeil hier te lande. Men hoeft “als de nood aan de man komt” dan namelijk geen uitkering meer aan te vragen, waardoor een groot deel van de sociale wetgeving kan vervallen. Dat geeft een enorme besparing voor de rijksoverheid.
Hef de inkomstenbelasting naar een eenheidspercentage van (bijvoorbeeld) 55%. Deze versimpeling geeft iedereen hetzelfde voordeel bij belastingaftrek en maakt verschuiving tussen partners of naar andere kalenderjaren niet meer van belang. Schrikt u van de consequentie (de hoge aftrekpost tegen 55%) , dan kan de aftrek wellicht beperkt worden tot bijvoorbeeld 90% of nog minder;
Inhakend op de tarieven IB ziet de wijziging in besteedbaar inkomen er als volgt uit:

Situatie 2012:

Bij inkomsten € 18.945 minus 33,10% belasting, blijft € 12.674;

Bij inkomsten € 33.863 minus 33,1 en 41,95% blijft € 21.335;

Bij inkomsten € 56.491 minus 33,1%, 41,95% en 42% blijft € 34.459;

Bij inkomsten € 70.000 minus 33,1, 41,95, 42 en 52% blijft € 40.943 besteedbaar.

Eerlijker:

Inkomsten 18.945 minus 55% IB + 9.600 maakt 18.125 (besteedbaar + €5.451);

Inkomsten 33.863 minus 55% IB + 9,600 maakt 24.838 (besteedbaar + € 3.503);

Inkomsten 56.491 minus 55% IB + 9.600 maakt 35.021 (besteedbaar + € 562);

Inkomsten 70,000 minus 55% IB + 9.600 maakt 41.100 (dus + € 157 t.o.v. 2012).

Pijnlijk duidelijk blijkt hier m.i. uit, dat inwoners met een lager inkomen momenteel veel te zwaar worden belast en dat het rechttrekken van die scheefgroei uiterst urgent is.

De geopperde nivellering van de besteedbare inkomens als stimulering van de economie, de daarmee gepaard gaande inkrimping van het ambtelijk apparaat en de verruimde belastingaftrek (gelijk voor arm en rijk) zullen het consumentenvertrouwen doen terugkeren en de woningmarkt doen aantrekken. Exit economische crisis?

Hoogachtend,

Joop Böhm