Soms kom je weer eens iemand tegen die er over nagedacht heeft. Nagedacht over een basisinkomen voor iedereen. Dit keer is het Dominique de Villepin, geboren in Rabat in Marokko in 1952. Hij was van 31 mei 2005 tot 15 mei 2007 premier van Frankrijk.
Liberation Tribune 03/01/2011
Door Dominique de Villepin, president van de Solidaire Republiek
Het Arabische volk houdt ons een spiegel voor. Zijn wij verheugd met wat we zien? Luister naar wat er met bewondering, opwinding en angst, in straten, cafes, en aan tafel gezegd wordt. We spreken over hen, maar in feite stellen we vragen over ons zelf. Wie willen we zijn? De waarheid is dat we ons verloren voelen. De Republiek is op sterven na dood. De Arabische revolutie is een uitgestoken hand. We kunnen het begrijpen of we kunnen het verwerpen. Luisteren naar hoop of naar vrees. Ga er niet vanuit dat oncontroleerbare godsdienstige stromingen moorddadige terrorisme ontketenen. We hebben een gemeenschappelijke lotsbestemming, aan beide zijden van de Middellandse Zee en we kunnen de barrières slechten die met minachting, wrok, en cynisme in bijna vijftig jaar zijn opgeworpen. Het is de rol van Frankrijk om aan verzoening te werken tussen de twee partijen. Er is er een enorm verlangen naar waardigheid. Dit is het motto.
En hier, bij de boeren die werken zonder inkomen? Bij de jongeren in de voorsteden, die wel diploma’s vergaren, maar weten dat ze vier keer minder kans hebben om het te gebruiken dan anderen? Bij de langdurig werklozen, die het gevoel hebben zonder opleidingsperspectief in de maling te worden genomen. Bij de jongere voor wie de toegang tot werkgelegenheid een hindernisbaan is en bij de ouderen, die het gevoel hebben te worden afgewezen? Weeskinderen van hun het leven? De uitgeslotenen die niet meer hebben dan een kartonnen doos? Het zelfde geluid fluistert in de rondte. Geef ons onze waardigheid terug.
Ja, er is aan beide zijden hetzelfde streven naar waardigheid. En bij ons? Het antwoord is hier ingewikkelder dan daar. Het is de verslaving aan onverschilligheid, een aanvaarding van de strijd van allen tegen allen, een onderwerping aan de vermarkting van de wereld. Onze politiek en media bogen toen westerse diplomaten de dictatuur normaal gingen vinden uit naam van het Arabische exceptionalisme. Het gevoel iets verliezen te hebben en het balanceren tussen afspraken met vijanden en kleine aanpassingen in de marge, veroordeeld ons tot een status quo. De revolutie van de waardigheid, die wij zo graag willen zonder het hardop te durven zeggen, is een herovering van onszelf, een ontwaken van het geweten. Laat onze boosheid de hefboom zijn van de Waardigheid: een echte sociale wederopbouw.
Eeuwenlang had de mensheid geen ander doel dan het verzekeren van haar voortbestaan. De industriële revolutie, heeft dat in twee eeuwen allemaal veranderd. Het is de simpele waarheid die we elke dag zien: er is genoeg, maar niet voor iedereen. Wij zijn een rijke natie met een lange geschiedenis en opgebouwd welvaart. Is het niet vanzelfsprekend dat alle Fransen recht op deze nationale welvaart hebben? Is het nodig om de burger de vrijheid te geven om zich te bezig te houden met alledaagse dingen als juryleden of zoals vroeger bij de Atheense burgers? (?? red.)
Is niet het handig om te profiteren van de vrije ontplooiing van een ieder? Het is waar, vroeger was het noch mogelijk noch noodzakelijkerwijs wenselijk. In Frankrijk is het mogelijk geworden en wenselijk – vanwege de massale werkloosheid, het gedemocratiseerde onderwijs, de emancipeerde vrouwen – dat de zich in de 21ste eeuw ontwikkelde landen tot een simpele oplossing komen. Ik stel voor dat burgers een basisinkomen krijgen. Het zou een onvoorwaardelijk basisinkomen moeten zijn van ongeveer 850 euro. Het volstaat om op het absolute minimum rond te komen. Geen overbodige luxe, dat kunnen allen die zo leven je vertellen. Het inkomen kan dan uitkomen tot een gemiddeld inkomen van rond de 1500 euro. Maar wel een basis om een waardig en vrij leven op te bouwen. Het basisinkomen schept een morele verplichting om aan een activiteit deel te nemen – werk, opleiding, vrijwilligerswerk bij verenigingen, vakbond of politieke engagement, artistieke creativiteit. Gekoppeld aan de hervorming van de belasting op inkomsten samen met een herziening van de sociale zekerheid kan dit basisinkomen gegeven worden zonder de verstikkende regel van onze sociale voorzieningen. Het zal grotendeels worden gefinancierd door een herschikking van bestaande uitkeringen, een besparing van de administratieve kosten van de uitkeringsinstanties en gerichte verhoging van belastingen, belastingschijven en hogere belastinginkomsten.
Dit burgerinkomen (basisinkomen) zal alle problemen oplossen? Natuurlijk niet. Maar het zou een basis zijn om onze sociale en democratische republiek te herbouwen. Een frisse start voor onze openbare diensten die nu aan flarden liggen.We moeten het staatsgerichte en marktgerichte denken overstijgen en het algemeen belang weer het hart van onze republiek laten zijn.
Privé-eigendom ontslaat ons niet van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom is publieke regulering van particuliere belangen vaak noodzakelijk. De crisis heeft dat aangetoond. We moeten een openbare bank hebben voor zowel de garanties voor de gebruikers van die openbare-dienstverlening, voor de financiering van de economie, regie bij kredietverstrekking aan het MKB in het bijzonder. We moeten volkshuisvesting hebben, die de baas is over vraag en aanbod en misbruik – lege huizen, huisjesmelkers – tegengaat, en voor de bepaling van de huurprijzen.
Een frisse start voor de herbouw van ons burgerschap. Een burger-service verplicht voor alle jongeren en open voor alle leeftijden, zal maatschappelijke betrokkenheid bouwen voor de publieke zaak. Dit is een kans om het web van onze openbare diensten te herzien: artsen in klinieken, ondersteund door de apotheken op het platteland of kwetsbare gebieden, leerkrachten zelfs binnen woonwijken, het verstrekken van academische ondersteuning, advocaten die buurtgericht rechtsbijstand verstrekken. Een frisse start om de sociale dialoog weer op te bouwen. Ik stel voor dat we kiezen voor het pad van co-management bij bedrijven, waar werknemers meedenken bij het beleid van het bedrijf en participeren bij beslissingen over strategie, banen, lonen. Een frisse start, met waardigheid en hoop. Want het is aan ons om de controle over ons lot te hernemen.
